Odpady medyczne są to odpady, które powstają w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych, a także prowadzenia badań naukowych i doświadczeń w zakresie medycyny. Odpady medyczne to między innymi odpady w postaci krwi, jej produktów, strzykawek, igieł oraz innych ostrych narzędzi, odpady powstałe w trakcie zabiegów takie jak opatrunki, odpady biologiczne i zanieczyszczone krwią pacjenta, jak i szczątku ludzkie.
Odpady weterynaryjne to natomiast odpady, które powstały w związku z leczeniem zwierząt, ich badaniem, świadczeniem usług weterynaryjnych, a także odpady, jakie powstały w trakcie prowadzenia badań i doświadczeń weterynaryjnych.
Obydwie grupy odpadów należą do odpadów o bardzo rygorystycznych kryteriach postępowania i ich zabezpieczania. Są one niebezpieczne, ponieważ zetknięcie się z nimi może spowodować zagrożenie infekcją, odpady te mogą zawierać również szkodliwe substancje chemiczne, jak i tkankę ludzką lub zwierzęcą. Szczególne zasady postępowania z tego typu odpadami zostały uregulowane w ustawie o odpadach z 14 grudnia 2012 roku oraz rozporządzeniu w sprawie sposobu postępowania z odpadami medycznymi z 5 października 2017 roku.
Zasady zawarte w rozporządzeniu z 5 października 2017 roku
Rozporządzenie co do odpadów medycznych przewiduje szerszą niż do tej pory możliwość ich zbierania. Oprócz worków jednorazowego użycia mogą to być także pojemniki. Zarówno worki jak i pojemniki są odpowiednio, kolorystycznie oznaczone. Natomiast w wypadku zakaźnych odpadów medycznych, w których zidentyfikowano lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne czynniki chorobotwórcze (kategoria A Konwencji ADR) zbiera się je w miejscu ich powstawania do opakowania wewnętrznego w kolorze czerwonym oraz opakowania zewnętrznego, również w tym samym kolorze, który należy dodatkowo oznaczyć znakiem ostrzegającym przed zagrożeniem biologicznym oraz napisem „MATERIAŁ ZAKAŹNY DLA LUDZI”. Takie odpady przechowuje się w miejscu ich powstania do 24 godzin.
Rozporządzenie przewiduje także znacznie szersze oznaczanie na workach i pojemnikach danych identyfikujących twórcę, a także dodatkowe wyposażenie pomieszczeń, w których odpady medyczne są przechowywane. Pomieszczenia te powinny być wyposażone w termometr oraz posiadać zabezpieczenia techniczne przed rozprzestrzenianiem i wyciekiem gromadzonych w nich odpadów.
Ustawowe zasady postępowania z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi
Główną zasadą jest zasada bliskości, a mianowicie, odpady medyczne i weterynaryjne są unieszkodliwiane i przetwarzane w miejscu ich powstania. Nie można jednak przetwarzać odpadów komunalnych oraz zielonych.
Zakazane jest także mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów lub odpadów niebezpiecznych z odpadami inne niż niebezpieczne.
Odpady zbiera się w sposób selektywny, tylko w miejscu ich wytwarzania. Dotyczy to poza zakaźnymi odpadami weterynaryjnymi i medycznymi także komunalnych, zielonych, komunalnych osadów ściekowych. Bardzo ważne jest odpowiednie magazynowanie tych odpadów. Odpady zbiera się do specjalnych pojemników lub worków z foli polietylenowej, które są jednorazowego użycia, o różnych kolorach, w zależności od kodu ( czerwony, żółty, inny). Są one bardzo wytrzymałe i odporne na wilgoć. Nie dotyczy to jednak przedmiotów ostrych takich jak igły lub strzykawki, ponieważ są one magazynowane w pojemnikach jednorazowych, sztywnych i odpornych na przekłucia. Natomiast transport powinien uwzględniać właściwości fizyczne i chemiczne odpadów, ich stan skupienia oraz potencjalne zagrożenia, jakie te odpady mogą spowodować.
Wszelkie przetwarzanie odpadów następuje w specjalnie wyznaczonych do tego instalacjach oraz urządzeniach, które nie będą powodować wzrostu emisji szkodliwych substancji w powietrzu.
